Giữa tháng 4 năm nay, nghệ sĩ Quế Trân đang tất bật chuẩn bị cho những buổi tập diễn tác phẩm cải lương kinh điển "Câu thơ yên ngựa" (tác giả: Hoàng Yến, chuyển thể: Ngọc Văn, Thanh Tòng). Đợt tái diễn này nhằm kỷ niệm gần 50 năm ngày vở diễn lần đầu ra mắt khán giả TP HCM vào năm 1979. Sự kiện thu hút sự góp mặt của các nghệ sĩ thế hệ thứ năm thuộc gia đình Minh Tơ, và chỉ vài ngày trước đêm công diễn vào ngày 19/4 tại nhà hát cải lương Trần Hữu Trang, vé đã "cháy". Rất nhiều khán giả bày tỏ sự háo hức khi được thưởng thức lại một tác phẩm từng là hiện tượng sân khấu của thành phố.
Gia Tộc Minh Tơ: Lịch Sử Hơn Một Thế Kỷ
Trong dòng chảy hơn 100 năm của cải lương, gia tộc Minh Tơ nổi bật với truyền thống giữ gìn và phát triển nghệ thuật tuồng cổ. Bà Hồng Dung, nguyên phó chủ tịch Hội sân khấu TP HCM, đã nhận định rằng: “Hiếm có gia tộc nào bền bỉ lửa nghề như đại gia đình Minh Tơ”.
Vào những thập niên cuối thế kỷ 19, tại một mái đình nhỏ mang tên đình Cầu Quan ở quận 1, TP HCM, nơi đây trở thành cái nôi cho đoàn hát Minh Tơ. Nghệ sĩ Minh Tơ, con trai của bầu Thắng - một trong những người sáng lập gánh hát huyền thoại, đã cùng cha tạo dựng nên một trong những gánh hát nổi tiếng nhất miền Nam.
Khởi Nguồn Từ Đình Cầu Quan
Đình Cầu Quan không chỉ là nơi biểu diễn mà còn là nơi sinh sống và làm việc của nhiều thế hệ trong gia đình bầu Thắng. Thành Lộc, nghệ sĩ thế hệ thứ tư, từng chia sẻ về ký ức của mình tại ngôi đình này trong hồi ký xuất bản năm 2015. Theo sách "Lịch sử sân khấu và điện ảnh Việt Nam" của tác giả Nguyễn Đức Hiệp, vào thập niên 1920, sân khấu cải lương bắt đầu phát triển mạnh mẽ, với nhiều gánh hát ra đời để phục vụ nhu cầu ngày càng tăng của khán giả.
Chuyển Mình Sang Cải Lương
Khi hát bội dần mất sức hút vào thập niên 1940, Minh Tơ quyết định học cải lương với nghệ sĩ Phùng Há. Sau ba năm học hỏi, ông đã đổi mới hình thức biểu diễn của đoàn bằng cách kết hợp giữa hát bội và cải lương, giúp đưa nghệ thuật này đến gần hơn với công chúng.
Các tác phẩm ban đầu thường được gọi chung là "cải lương tuồng Tàu" do phần lớn có nguồn gốc từ Trung Quốc. Tuy nhiên, từ những năm 1960, khi đài truyền hình Sài Gòn mời đoàn lên quay chương trình, tên gọi "cải lương Hồ Quảng" đã ra đời, mở ra đường hướng mới cho nghệ thuật cải lương Việt Nam.
Âm Nhạc Cải Lương: Sự Đổi Mới Và Phát Triển
Theo nghệ sĩ Minh Vương, đoàn Minh Tơ đã giữ vị trí hàng đầu thời kỳ này nhờ việc thay đổi chất liệu âm nhạc. Trong thập niên 1950-1960, cải lương đối diện với sự cạnh tranh từ làn sóng phim Đài Loan, khiến nhiều nghệ sĩ phải tìm cách đổi mới để thu hút khán giả. Nhạc sĩ Đức Phú, em trai của Minh Tơ, đã chắt lọc âm điệu từ các bộ phim Đài Loan, kết hợp với bolero để tạo ra những bản nhạc độc đáo dành cho các vở tuồng.
Một trong những tác phẩm nổi bật trong thời kỳ này là "Lương Sơn Bá, Chúc Anh Đài", với ca từ đầy cảm xúc do nhạc sĩ Đức Phú sáng tác. Các nghệ sĩ như Vũ Linh và Tài Linh đã làm sống dậy những bản nhạc này qua màn trình diễn hấp dẫn.
Thanh Tòng: Linh Hồn Của Gia Tộc Minh Tơ
Nếu nhạc sĩ Đức Phú là người tạo ra cách tân về bài bản âm nhạc, thì Thanh Tòng chính là đại diện cho lối diễn xuất tuồng cổ. Ông nổi tiếng từ khi còn nhỏ và được coi là "thần đồng sân khấu". Với loạt tác phẩm gây tiếng vang như "Phạm Lãi - Tây Thi", ông đã góp phần quan trọng trong việc "Việt hóa tuồng cổ".
Tác Phẩm Kinh Điển: “Câu Thơ Yên Ngựa”
Năm 1979, tác phẩm "Câu thơ yên ngựa" ra mắt với nội dung tái hiện một giai đoạn lịch sử hào hùng của dân tộc. Vở diễn không chỉ đơn thuần là câu chuyện lịch sử mà còn thể hiện lòng yêu nước và sự trung kiên của người dân thời loạn. Quế Trân chia sẻ rằng cha cô đã sử dụng nhiều chất liệu dân gian trong vở diễn, từ đó tạo nên sức hấp dẫn riêng biệt.
Tác phẩm nhanh chóng trở thành cú sốc của sân khấu cải lương lúc bấy giờ, luôn "cháy" vé và thu hút đông đảo khán giả. Vở diễn không chỉ lưu diễn trong nước mà còn ra nước ngoài phục vụ kiều bào tại Pháp với sự đón tiếp nồng nhiệt.
Di sản và Thế Hệ Kế Thừa
Gia tộc Minh Tơ không chỉ nổi bật với những nghệ sĩ xuất sắc mà còn là nơi truyền nghề cho những thế hệ kế thừa. Các nghệ sĩ như Xuân Yến, Thanh Loan, Minh Tâm đã góp phần làm phong phú thêm bức tranh nghệ thuật cải lương.
Mặc dù đoàn Minh Tơ gặp khó khăn trong những năm 1990 khi cải lương suy thoái, nhưng mong muốn khôi phục thương hiệu vẫn cháy bỏng trong lòng các thế hệ tiếp theo. Sau ba thập niên gián đoạn, vào năm 2021, đoàn Minh Tơ đã trở lại, mang lại niềm vui cho công chúng yêu nghệ thuật.
Quế Trân, với vai trò mới của mình trong cộng đồng nghệ thuật, đã nhận danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân vào năm 2023. Cô tin rằng cải lương vẫn tồn tại và thế hệ trẻ vẫn đang tìm kiếm giá trị từ nghệ thuật này.
Tóm lại
Gia tộc Minh Tơ đã trải qua nhiều thăng trầm trong suốt hơn một thế kỷ hoạt động nghệ thuật, từ những ngày đầu thành lập cho đến nay. Với sự tiếp nối của các thế hệ nghệ sĩ, họ không chỉ gìn giữ mà còn phát triển nghệ thuật cải lương, tạo nên một di sản văn hóa quý giá cho đất nước.
Hãy cùng nhau vun đắp hạnh phúc gia đình với những sản phẩm thiết thực từ Mishio và Kachi! Dù là những món đồ hỗ trợ trong bếp như nồi chiên không dầu Mishio giúp chế biến bữa ăn ngon lành, hay các thiết bị chăm sóc sức khỏe của Kachi như cân sức khỏe và máy đo huyết áp để theo dõi sức khỏe của mọi thành viên trong gia đình, tất cả đều được thiết kế nhằm mang lại sự tiện nghi và an tâm cho gia đình bạn.
Đặc biệt, khi sử dụng mã voucher SEOCONTENT tại kachivietnam.com, bạn sẽ được giảm ngay 20% cho mọi sản phẩm. Đây là cơ hội tuyệt vời để bạn chăm sóc gia đình mình một cách trọn vẹn và tiết kiệm hơn. Hãy đặt hàng ngay hôm nay để trải nghiệm những tiện ích và sự an toàn mà Mishio và Kachi mang lại cho tổ ấm của bạn!
