Gen Z từ chối làm lãnh đạo: Tìm kiếm sức khỏe tâm thần và cân bằng cuộc sống

Nhiều lao động thuộc thế hệ Gen Z (sinh năm 1997-2012) đang chọn con đường sự nghiệp khác biệt khi quyết định không tham gia vào các vị trí quản lý. Họ ưu tiên sức khỏe tinh thần và sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống hơn là theo đuổi những bước thang danh vọng và thu nhập cao. Điều này đã đặt ra không ít thách thức cho doanh nghiệp trong thời gian tới.

Thay đổi cách tiếp cận sự nghiệp

Nghiên cứu từ Development Dimensions International cho thấy, Gen Z có xu hướng né tránh vai trò quản lý gấp 1,7 lần so với các thế hệ đi trước. Các thế hệ trước như Baby Boomer (sinh 1946-1964), Gen X (sinh 1965-1980) và Millennials (sinh 1981-1996) đều có những ưu tiên khác nhau liên quan đến sự nghiệp. Trong khi Baby Boomer thích mô hình lãnh đạo phân cấp, Gen X muốn có sự tự chủ, thì Millennials lại chú trọng đến hợp tác. Giờ đây, Gen Z đang tạo nên một làn sóng thay đổi mạnh mẽ trong tư duy về công việc.

Bà Megan Dalla-Camina, CEO của chương trình phát triển lãnh đạo Women Rising tại Australia, chia sẻ rằng Gen Z không ngần ngại đặt ra những câu hỏi về mô hình quyền lực và mục đích tồn tại. "Họ không sẵn sàng đánh đổi cuộc sống của mình để phù hợp với những mô hình lãnh đạo lỗi thời," bà Dalla-Camina nhấn mạnh.

Sức ép từ vai trò quản lý

Thực tế, nhiều người đang giữ vai trò quản lý hiện nay cảm thấy quá tải trước áp lực công việc ngày càng tăng, trong khi mức lương không tương xứng với trách nhiệm mà họ phải gánh vác. Nhà tâm lý học Julie Lee, chuyên tư vấn cho Gen Z tại Mỹ, cho biết thế hệ này mong muốn xây dựng một sự nghiệp bền vững và tránh tình trạng kiệt sức.

Giáo sư Kathryn Landis từ Đại học New York phân tích rằng nhân viên Gen Z đặc biệt coi trọng tự chủ, linh hoạt, minh bạch và hợp tác hơn là việc leo lên nấc thang sự nghiệp. "Họ cũng có động lực từ trách nhiệm xã hội, muốn công việc giúp ích cho người khác, thay vì chỉ để nhận lương. Vì vậy, những vị trí có mức lương cao nhưng thiếu ý nghĩa sẽ khó hấp dẫn đối với họ," bà Landis nói thêm.

Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là Gen Z lười biếng. Họ sẵn sàng làm việc chăm chỉ nhưng không muốn bị ràng buộc bởi khung giờ làm việc cố định nếu họ đã hoàn thành công việc của mình.

Lợi ích cho cả nhân viên và doanh nghiệp

CEO Dalla-Camina bày tỏ quan điểm rằng cách tiếp cận mới này có thể mang lại lợi ích cho cả nhân viên và doanh nghiệp, đồng thời góp phần "phẳng hóa" mô hình phân cấp truyền thống. Cục Thống kê Lao động Mỹ dự đoán rằng Gen Z sẽ chiếm 30% lực lượng lao động vào năm 2030. Điều này đặt ra thách thức lớn cho các doanh nghiệp nếu không bồi dưỡng thế hệ lãnh đạo kế tiếp.

Tony Davis, chuyên gia đào tạo tại Crestcom International ở Mỹ, cảnh báo rằng nếu doanh nghiệp không thu hút được Gen Z dựa trên phong cách làm việc của họ, sẽ không đủ lãnh đạo cho sự phát triển trong tương lai. "Đây là thời điểm sống còn để các nhà lãnh đạo học hỏi. Nếu không, họ sẽ bị tụt hậu," ông nhấn mạnh.

Chiến lược giữ chân nhân viên Gen Z

Để giữ chân nhân viên Gen Z, các doanh nghiệp cần xem xét nhiều yếu tố, bao gồm cung cấp giờ làm việc linh hoạt, mở rộng cơ hội phát triển, vạch rõ lộ trình thăng tiến tập trung vào mục tiêu dài hạn của nhân viên và ưu tiên một môi trường làm việc bền vững. Tuy nhiên, việc thích ứng với phong cách làm việc của Gen Z không hề đơn giản, đặc biệt khi "văn hóa cuồng việc" đã ăn sâu và được một số lãnh đạo nổi tiếng như Elon Musk đề cao.

Dẫu vậy, các chuyên gia vẫn khẳng định rằng sự chuyển mình này là điều không thể tránh khỏi. "Đây là lời kêu gọi thay đổi cách làm việc và mô hình lãnh đạo," bà Dalla-Camina tuyên bố. "Những tổ chức và nhà lãnh đạo nào thực hiện được sự thay đổi này sẽ phát triển mạnh mẽ, trong khi những người không thích ứng sẽ gặp khó khăn trong việc thu hút và giữ chân nhân tài."

Tóm lại

Sự từ chối của Gen Z đối với các vị trí quản lý đang tạo ra những biến chuyển gây ảnh hưởng lớn tới thị trường lao động, yêu cầu các doanh nghiệp phải điều chỉnh chiến lược quản lý và phát triển nguồn nhân lực.