Áp Dụng KPI Để Đánh Giá Công Chức: Bước Đi Mới Trong Quản Lý Nhà Nước

Bộ Nội vụ Việt Nam đang nghiên cứu việc áp dụng phần mềm đánh giá hiệu quả công việc của công chức (KPI) dựa trên vị trí công tác nhằm minh bạch hóa quy trình, giảm thiểu yếu tố cảm tính và nâng cao hiệu suất làm việc trong khu vực công. Dự thảo Luật Cán bộ, công chức sửa đổi đã được Chính phủ trình Quốc hội, với nội dung đề xuất đánh giá công chức dựa trên kết quả công việc, sản phẩm theo vị trí làm việc cùng với đạo đức công vụ.

Đánh Giá Công Chức Hiện Tại

Ông Nguyễn Quang Dũng, Vụ trưởng Vụ Công chức - Viên chức thuộc Bộ Nội vụ, cho biết hiện nay việc đánh giá công chức chủ yếu mang tính hình thức. Phần lớn công chức đều được xếp loại "hoàn thành tốt nhiệm vụ" mà không có sự phân định rõ ràng về hiệu quả thực sự. Trong khi đó, các doanh nghiệp tư nhân đã áp dụng KPI từ lâu để lượng hóa công việc một cách dễ dàng hơn. Ông Dũng chia sẻ rằng việc xây dựng KPI trong khu vực công gặp khó khăn do tính chất công việc hành chính khó đo đếm. Ví dụ, cán bộ tiếp dân có thể được đánh giá qua số lượng hồ sơ xử lý, nhưng cán bộ xây dựng chính sách lại khó xác định hiệu quả bởi công việc này thường dài hạn.

Kết Hợp Định Lượng Và Định Tính

Để có thể triển khai KPI trong khu vực công, cần kết hợp giữa định lượng và định tính. Bao gồm những yếu tố như tiến độ xử lý, chất lượng văn bản và mức độ hài lòng của người dân. Ông Dũng nhấn mạnh rằng việc xây dựng bộ tiêu chí KPI sẽ do người đứng đầu đơn vị xác định, dựa trên đặc thù từng vị trí công tác, triển khai theo lộ trình và thí điểm tại những đơn vị đủ điều kiện.

Sau khi Luật được thông qua, Bộ Nội vụ sẽ tham mưu cho Chính phủ ban hành nghị định hướng dẫn chi tiết về lộ trình, tiêu chí và quy trình đánh giá công chức theo KPI.

Khánh Hòa Tiên Phong Triển Khai KPI

Khánh Hòa đã trở thành tỉnh tiên phong trong việc áp dụng KPI cho toàn bộ hệ thống chính trị kể từ ngày 1 tháng 4 năm 2025, sau một thời gian thí điểm. Mục tiêu của tỉnh là cải cách phương thức quản lý, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đồng thời tinh giản biên chế dựa trên hiệu quả công việc. Quy trình thực hiện bao gồm việc công chức tự ghi nhận công việc và lãnh đạo đánh giá dựa trên dữ liệu phần mềm cùng với nhận xét trực tiếp.

Thực Trạng Công Vụ Cần Có Sự Thay Đổi

Đại biểu Trịnh Xuân An, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội, nhấn mạnh rằng nền công vụ hiện nay vẫn còn nhiều vấn đề, như tình trạng "sáng cắp ô đi, chiều cắp ô về" hay "làm trung bình vẫn thăng tiến". Ông chỉ ra rằng nguyên nhân sâu xa là do chưa có công cụ đánh giá hiệu quả công việc một cách thực chất. Theo ông An, nếu không có hệ thống đánh giá rõ ràng và minh bạch, rất khó phát hiện và phát triển những người giỏi đồng thời cũng không thể loại bỏ những người không đạt yêu cầu.

Việc áp dụng hệ thống đánh giá công chức theo KPI được ông An coi là giải pháp căn cơ và phù hợp với xu thế quản trị hiện đại. Ông cho rằng đây là một phương thức mà khu vực tư nhân đã áp dụng hiệu quả từ lâu, trong khi khu vực công vẫn còn chậm trễ.

Thiết Kế KPI Đáp Ứng Đặc Thù Từng Ngành

Đại biểu An cũng cho rằng việc xây dựng KPI cần gắn liền với vai trò điều hành của người đứng đầu đơn vị. Chính họ sẽ hiểu rõ nhất về đặc thù công việc, năng lực của cấp dưới và phải có trách nhiệm trực tiếp trong việc thiết kế hệ thống KPI dựa trên ba yếu tố: kết quả công việc, sản phẩm đầu ra và đạo đức công vụ. Ông lưu ý không thể áp dụng KPI theo kiểu máy móc và cần có sự linh hoạt để phù hợp với từng ngành, từng cấp và từng địa phương.

Ngoài ra, người đứng đầu đơn vị cũng cần thực hiện việc đánh giá cấp dưới định kỳ hàng tháng, quý và năm. Việc này sẽ trở thành một KPI của chính người đứng đầu. Nếu người quản lý thiếu khách quan, đánh giá không chính xác, điều đó sẽ phản ánh ngay qua kết quả không đạt KPI.

Kiểm Soát Hoạt Động Đánh Giá

Ông An nhấn mạnh tầm quan trọng của cơ chế kiểm soát hoạt động đánh giá cán bộ nhằm tránh việc đánh giá mang tính cảm tính, chủ quan dẫn đến việc Nhà nước có thể mất đi người tài nhưng lại giữ lại những người không đủ phẩm chất trong bộ máy. Ông đề nghị các cơ quan nhà nước áp dụng KPI đa tầng từ cá nhân, phòng ban đến tập thể giống như mô hình quản trị hiệu suất hiện đại của các doanh nghiệp và tập đoàn tư nhân.

Đưa Tiêu Chí "Dám Nghĩ, Dám Làm" Vào KPI

Đại biểu Hà Sỹ Đồng, nguyên Quyền Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị, cũng nhấn mạnh rằng việc áp dụng KPI trong đánh giá công chức là một bước tiến quan trọng để lượng hóa tiêu chuẩn, chất lượng và tinh thần trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức. Ông cho rằng cách thức này sẽ giúp khắc phục tình trạng "công chức suốt đời", tức vào được bộ máy thì ít bị đào thải dù hiệu quả công việc thấp.

Theo ông Đồng, KPI cần phản ánh sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp, đồng thời phản ánh khả năng phối hợp giữa các phòng ban, cơ quan, đơn vị. Ông nêu rõ rằng thời hạn xử lý hồ sơ hiện nay đã được số hóa công khai, vì vậy việc giải quyết thủ tục nhanh hay chậm sẽ là căn cứ để đánh giá hiệu quả làm việc của công chức, đặc biệt trong các lĩnh vực nhạy cảm như đất đai, môi trường, đầu tư và kinh doanh.

Tránh Đánh Giá Máy Móc

Tuy nhiên, ông Đồng cũng nhấn mạnh để tránh đánh giá máy móc, KPI cần lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm. Một công chức có thể hoàn thành đúng nhiệm vụ được giao, nhưng nếu liên tục nhận phản hồi tiêu cực từ người dân và doanh nghiệp, thì rõ ràng hiệu quả công việc chưa đạt yêu cầu.

Một yếu tố khác mà ông Đồng đề xuất là đưa vào hệ thống KPI tiêu chí đánh giá tinh thần đổi mới và sáng tạo của cán bộ, công chức. Điều này không nhất thiết phải là một đầu việc cụ thể, nhưng người đứng đầu cần có tiêu chí để ghi nhận, chấm điểm và khen thưởng những người "dám nghĩ, dám làm", có sáng kiến, cải tiến cách làm để tạo ra hiệu quả rõ rệt.

Ông cũng nhấn mạnh rằng người có quyền tuyển dụng và sử dụng cán bộ cũng cần được trao quyền thiết lập KPI cho chính những người mình quản lý, nhất là với những tiêu chí không thể định lượng tuyệt đối mà cần phải đánh giá qua quá trình làm việc thực tế.

Tổng Kết Các Đề Xuất

Cuối cùng, cả hai đại biểu đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thiết lập một hệ thống KPI rõ ràng, minh bạch trong việc đánh giá công chức nhằm thúc đẩy hiệu quả công việc và nâng cao chất lượng đội ngũ. Đây là một bước đi cần thiết để hiện đại hóa nền công vụ, giúp tạo động lực cho đội ngũ cán bộ, công chức, đồng thời đảm bảo rằng người tài được phát triển và giữ lại trong bộ máy nhà nước.

Tóm lại

Việc áp dụng KPI trong đánh giá công chức không chỉ là một thay đổi trong phương thức quản lý mà còn là bước tiến quan trọng để nâng cao chất lượng dịch vụ công. Những đề xuất từ các đại biểu trong Quốc hội sẽ góp phần tạo ra một hệ thống đánh giá hiệu quả hơn, minh bạch hơn và công bằng hơn cho đội ngũ cán bộ, công chức trong cả nước.